ભારત એક કૃષિ આધારિત દેશ છે, જ્યાં દેશની મોટા ભાગની વસ્તી ખેતી પર આધારિત છે. નાના અને સીમાંત ખેડૂતો દેશના કૃષિ ખેતરનો મહત્વનો હિસ્સો છે, પણ તેઓ ઘણીવાર નાણાકીય અભાવ અને વૃદ્ધાવસ્થામાં તંગીનો સામનો કરે છે. આવી સ્થિતિમાં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા પ્રધાનમંત્રી કિસાન માનધન યોજના (PM-KMY) શરુ કરવામાં આવી છે, જે તેમને વૃદ્ધાવસ્થામાં નાણાકીય સહારું પૂરુ પાડે છે.
આ યોજનાનું મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય છે કે ખેતી પર આધારિત એવા ખેડૂતોને એક વિતરણભૂત પેન્શન સુવિધા પૂરી પાડવી, જેઓ વૃદ્ધાવસ્થામાં આવકના અન્ય કોઈ નિશ્ચિત સ્ત્રોત વગર જીવતા હોય છે. આ યોજના 12 સપ્ટેમ્બર 2019ના રોજ લાગુ કરવામાં આવી હતી અને આજે દેશભરમાં લાખો ખેડૂતો આ યોજનાના લાભાર્થી બન્યા છે.
PM KMY યોજનાનું લક્ષ્ય
પ્રધાનમંત્રી કિસાન માનધન યોજના ખાસ કરીને નાના અને સીમાંત ખેડૂતો માટે રચવામાં આવી છે, જેમની પાસે ઓછામાં ઓછી જમીન છે અને જે નાણાકીય રીતે નબળા હોય છે.
આ યોજના હેઠળ ખેડૂતોને 60 વર્ષની ઉંમર પછી દર મહિને ₹3000 (વાર્ષિક ₹36,000) પેન્શન આપવામાં આવે છે. આ પેન્શન રકમ તેમને વૃદ્ધાવસ્થામાં ઘર ચલાવવા, દવાઓ માટે અને અન્ય જરૂરી ખર્ચ માટે નાણાકીય સહાયરૂપ થાય છે.
PM KMY યોજના માટે પાત્રતા
આ યોજનામાં જોડાવા માટે ઉમેદવાર ખેડૂતને નીચે મુજબની શરતો પૂર્ણ કરવી જરૂરી છે:
- ઉંમર: 18 થી 40 વર્ષની વચ્ચે હોવી જોઈએ.
- જમીનનો હિસ્સો: 2 હેક્ટર (લગભગ 5 એકર) સુધીની ખેતીલાયક જમીન હોવી જોઈએ.
- અન્ય પેન્શન યોજના: ખેડૂત કોઇપણ અન્ય સરકારી પેન્શન યોજના (EPFO, NPS, ESIC વગેરે)નો લાભાર્થી ન હોવો જોઈએ.
- આવક સ્ત્રોત: આવકના સ્થિર સ્ત્રોત વગરના નાની આવક ધરાવતા ખેડૂતોને приથમિકતા અપાય છે.
PM KMY યોજના માટે પ્રીમિયમ
પ્રધાનમંત્રી કિસાન માનધન યોજના હેઠળ, ખેડૂતને પોતાની ઉંમર અનુસાર દર મહિને ₹55 થી ₹200 સુધીનું યોગદાન (પ્રીમિયમ) ભરવું પડે છે.
| ઉંમર | દરમહિનો યોગદાન (ખેડૂત તરફથી) |
|---|---|
| 18 વર્ષ | ₹55 |
| 25 વર્ષ | ₹86 |
| 30 વર્ષ | ₹118 |
| 35 વર્ષ | ₹150 |
| 40 વર્ષ | ₹200 |
આ યોજનામાં કેન્દ્ર સરકાર પણ ખેડૂત જેટલું જ યોગદાન આપે છે, એટલે કે જો ખેડૂત દર મહિને ₹100 આપે છે તો સરકાર પણ ₹100 જમા કરે છે. બંનેનું યોગદાન મળીને નિવૃત્તિ પછી ખેડૂતને ₹3000 દર મહિને પેન્શન મળે છે.
PM KMY યોજના પેન્શન કઈ રીતે મળે છે?
- જ્યારે ખેડૂત 60 વર્ષની ઉંમરે પહોંચે છે, ત્યારે તેઓ પેન્શન મેળવવા માટે પાત્ર બની જાય છે.
- પેન્શન રકમ દર્દિવસ બેંક ખાતામાં સીધી જમા કરવામાં આવે છે.
- જો ખેડૂત મૃત્યુ પામે છે, તો તેના જીવનસાથીને આ પેન્શનનો 50% પરિવાર પેન્શન તરીકે મળે છે.
PM KMY યોજના અરજી પ્રક્રિયા
આ યોજનાનો લાભ લેવા માટે અરજી કરવાની પ્રક્રિયા સરળ અને ડિજિટલ છે. નીચે જણાવેલ પગલાં અનુસરવા:
1. ઓનલાઇન અરજી
- અધિકૃત વેબસાઇટની મુલાકાત લો:
www.pmkisan.gov.in
www.pmkmy.gov.in - ફોર્મ ભરો અને જરૂરી દસ્તાવેજો અપલોડ કરો.
- એપ્લિકેશન સબમિટ કર્યા પછી તમને એક નોંધણી નંબર આપવામાં આવશે.
2. ઓફલાઇન અરજી
- નિકટતમ Common Service Center (CSC) પર જઈ શકો છો.
- તેમ જ ગ્રામ પંચાયત, કૃષિ વિભાગ કચેરી, અથવા તલાટીની કચેરીમાં પણ અરજી કરી શકો છો.
- અધિકારી દસ્તાવેજ ચકાસીને તમારું પત્ર ભરી આપશે.
PM KMY યોજના માટે દસ્તાવેજો
આ યોજના માટે અરજી કરતા સમયે નીચેના દસ્તાવેજોની જરૂર પડશે:
- આધાર કાર્ડ – ઓળખ માટે અનિવાર્ય.
- બેંક ખાતાની વિગતો – એકાઉન્ટ નંબર, IFSC કોડ.
- જમીન દસ્તાવેજો – 7/12 ઉતારા, જમાબંધી, ખસરા વગેરે.
- પાસપોર્ટ સાઇઝ ફોટો.
- મોબાઇલ નંબર – OTP અને અન્ય માહિતી માટે ઉપયોગી.
જો તમે પહેલેથી જ પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ (PM-KISAN) યોજના હેઠળ નોંધાયેલા છો, તો તમને ફરીથી દસ્તાવેજો આપવાની જરૂર નથી. તમારું ડેટા સરકાર પાસે ઉપલબ્ધ રહેશે.
PM KMY યોજનાના ફાયદા
- વૃદ્ધાવસ્થામાં નિશ્ચિત આવક મળે છે.
- સરકાર પણ યોગદાન આપે છે, એટલે ખેડૂત પર ભાર ઓછો પડે છે.
- જો જીવનભર યોગદાન પૂરું નથી થઈ શક્યું તો નિક્ષેપ પર વ્યાજ સાથે પૈસા પાછા મળે છે.
- nominee બનાવવાની વ્યવસ્થા છે, એટલે ખાતર યોગ્ય વારસદાર સુધી પહોંચે છે.
- યોજનાની સંપૂર્ણ કામગીરી ડિજિટલ છે, એટલે પારદર્શિતા રહે છે.
PM KMY યોજના માટે સૂચનાઓ
- જો ખેડૂત યોગદાન ભરવાનું બંધ કરે તો તેમની યોજના રદ થઇ શકે છે.
- જો ખરાબ આર્થિક પરિસ્થિતિમાં યોગદાન ભરવું મુશ્કેલ હોય, તો સ્કીમમાંથી બહાર નીકળવાની વ્યવસ્થા પણ છે.
- ખેડૂતને મોંઘવારીની દર સાથે પેન્શન વધતું નથી, પરંતુ એ એક નિશ્ચિત સહારો આપે છે.
પ્રધાનમંત્રી કિસાન માનધન યોજના એવા કરોડો ખેડૂતો માટે આશાની કિરણરૂપ છે જેમની આવક ઓછી છે અને વૃદ્ધાવસ્થામાં નાણાકીય સહાયની જરૂર છે. સરકારના આ પગલાંથી નાની અને સીમિત ખેતીવાળા ખેડૂતો હવે તેમના વૃદ્ધાવસ્થાના દિવસોમાં વધુ આત્મવિશ્વાસ અને આરામથી જીવી શકે છે.
જો તમે આ યોજના માટે પાત્ર છો, તો આજે જ નજીકના કોમન સર્વિસ સેન્ટર અથવા વેબસાઇટ પર જઈને નોંધણી કરો અને તમારા ભવિષ્યને વધુ સુરક્ષિત બનાવો.
ગુજરાતી કૃષિ સમાચાર અને સરકારી કૃષિ સમાચાર ના લાંબા અનુભવ સાથે ખેતીવાડી ન્યુઝ માહિતી પુરી પાડે છે.