દેવભૂમિ દ્વારકા – જ્યાં ધાર્મિકતાનો આભાસ થાય છે, ત્યાં હવે ખેતી ક્ષેત્રે પણ એક નવી જ રીતે જાગૃતિની લાગણી સર્જાઈ છે. ગુજરાત રાજ્યના રાજ્યપાલ શ્રી આચાર્ય દેવવ્રતજીની આગેવાની હેઠળ યોજાયેલ પ્રાકૃતિક કૃષિ સંમેલન એક ઐતિહાસિક ક્ષણ સાબિત થયું છે. કૃષિમાં નવી દિશા દર્શાવતું આ સંમેલન માત્ર એક કાર્યક્રમ નહોતું, પણ ભૂવિજ્ઞાન, ગૌસેવા, યુવાનોની ઊર્જા અને સામાજિક દ્રષ્ટિમાંથી ખેતીને એક નવું દિશામાન આપનાર એક વિઝન હતું.
રાજયપાલ શ્રી આચાર્ય દેવવ્રતજી ઉપસ્થિત
આ સંમેલનમાં ગુજરાત રાજ્યના માનનીય રાજ્યપાલ શ્રી આચાર્ય દેવવ્રતજી મુખ્ય અતિથિ તરીકે ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. આચાર્યશ્રી માત્ર રાજકીય પદ પર સજ્જ વ્યકિત નથી, પણ તેઓ દેશના સૌથી સશક્ત અને વિશ્વસનીય પ્રાકૃતિક ખેતીના પ્રવક્તા છે. તેમણે હઝારો એકર જમીન પર રાસાયણિક મુક્ત ખેતીના સફળ પ્રયોગો કર્યા છે અને તેમની કૃષિ દૃષ્ટિ સમગ્ર દેશમાં આદર્શ બની છે.
તેમણે સંમેલનમાં ખૂબ સ્પષ્ટતાપૂર્વક જણાવ્યું કે રાસાયણિક ખાતર અને ઝેરી દવાઓના વધતા ઉપયોગથી જમીનની ઊર્વરતા તો ઘટી રહી છે, પરંતુ તેનું ગંભીર પરિણામ માનવ આરોગ્ય પર પણ થઈ રહ્યું છે. હવે સમય આવી ગયો છે કે જ્યાં ખેતી ફક્ત ઉપજ પર નહિ, પણ જમીનના સંરક્ષણ, સ્વાસ્થ્ય અને પર્યાવરણના સંતુલન પર આધારિત હોવી જોઈએ.
પ્રાકૃતિક કૃષિ માટે ગૌમૂત્ર-છાણનું મહત્વ
આચાર્યશ્રીએ જણાવ્યું કે પ્રાકૃતિક ખેતી પદ્ધતિઓ ઓછી ખર્ચાળ છે અને જમીનને રાસાયણિક દૂષણથી બચાવે છે. તેમણે કહ્યું કે જો ખેડૂત પોતાનું ગૌવંશ આધારિત ખેતી મોડેલ સ્વીકારી શકે તો, તે ખેતપેદાશમાં ગુણવત્તા અને માત્રા બંનેમાં વધારો જોઈ શકે છે.
તેમણે ગૌમૂત્ર, ગોબર, છાશ, દૂધ – આ બધા પરંપરાગત ઘટકોના વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી લાભ સમજાવ્યા. આ તત્વો માત્ર આધ્યાત્મિક દ્રષ્ટિથી જ નહીં, પણ આયુર્વેદિક અને કૃષિ વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિએ પણ ખૂબ અસરકારક છે. તેમણે ઉલ્લેખ કર્યો કે આવા ઘટકોનો ઉપયોગ માટીના સુખદાંયી તત્વો પુનઃસર્જિત કરે છે અને પાકોને જીવંત બનાવે છે.
યુવાનોને કૃષિ સ્ટાર્ટઅપ માટે પ્રોત્સાહન
આચાર્ય દેવવ્રતજી એ ખાસ કરીને યુવાનોને ખેતી ક્ષેત્રે જોડાવા માટે પ્રેરણા આપી. તેમણે જણાવ્યું કે કૃષિ એ હવે ફક્ત પરંપરાગત વ્યાવસાય નથી રહ્યો – તેમાં હવે નવી તકનીક, નવી શોધ અને નવી વિચારસરણી જોડી શકાય છે.
તેઓએ કહ્યું કે “જો યુવાનો કૃષિ ક્ષેત્રે પોતાનું વ્યક્તિત્વ ઘડશે, તો તેઓ સ્વાવલંબન તરફ આગળ વધી શકે છે. આજે દેશમાં કૃષિ આધારિત સ્ટાર્ટઅપ્સને સરકાર અને સંસ્થાઓ દ્વારા સહાય મળી રહી છે, અને આ એક સારો સમય છે ખેતીને નવું સ્વરૂપ આપવાનું.”
ગૌસેવા સાથે સંકળાયેલાઓનું સન્માન
આ પ્રસંગે દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાં ગૌસેવામાં અગ્રણી ભૂમિકા ભજવનાર ગૌશાળા સંચાલકોનું સન્માન કરવામાં આવ્યું. રાજ્યપાલશ્રીએ તેમના પરિશ્રમ અને સમર્પણ માટે તેમનું કૃતજ્ઞતાપૂર્વક અભિનંદન કર્યું.
તેમણે જણાવ્યું કે ગૌસેવા એ ફક્ત ધાર્મિક કૃત્ય નથી – તે જમીન, ખેતી અને જીવમાત્ર માટે ઉતમ સંરક્ષણનું કાર્ય કરે છે. પ્રાકૃતિક કૃષિ માટે ગૌમાતા એ કેન્દ્રસ્થાન છે અને તેનો વ્યાપક ઉપયોગ માટીના પુનઃજીવન માટે અત્યંત આવશ્યક છે.
ઓખા અને જિલ્લા વિસ્તારોથી ઉઘમેલા ખેડૂતમિત્રો
આ સંમેલનમાં સમગ્ર દેવભૂમિ દ્વારકા જિલ્લામાંથી મોટી સંખ્યામાં ખેડૂતમિત્રો, યુવા આગેવાનો, મહિલા સમૂહો અને કૃષિ અધિકારીઓ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. ખાસ કરીને ઓખા વિસ્તારના ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાંથી વિશાળ સંખ્યામાં લોકો પધાર્યા, જેની હાજરી નોંધપાત્ર રહી.
આ પ્રસંગે વિખ્યાત વ્યકિતઓ પણ ઉપસ્થિત રહ્યા:
- દ્વારકાદાસભાઇ રાયચૂરા (મોટાભાઈ) – સામાજિક તથા ધર્મસેવા ક્ષેત્રે અગ્રેસર
- મિતલભાઇ ખેતાણી – રાજકોટ, કચ્છ અને દ્વારકા પ્રદેશના જાણીતા પ્રાકૃતિક કૃષિ કાર્યકર્તા
- વિજયભાઇ ભાયાણી, ચંદુભાઇ બારાઈ, રમજીભાઇ મજિઠિયા – ગ્રામ વિકાસ અને સામાજિક કાર્યક્ષેત્રે સક્રિય
તેમજ અન્ય શહેર પ્રમુખશ્રીઓ, સરપંચશ્રીઓ, ગ્રામ્ય સમાજના અગ્રણીઓ અને પ્રેરણાદાયી ખેડૂત આગેવાનો પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
આ સમારોહનું સફળ આયોજન સ્થાનિક કૃષિ વિભાગ, સામાજિક સંસ્થાઓ અને પ્રાકૃતિક કૃષિમાં સક્રિય કાર્યકરોના સહયોગથી શક્ય બન્યું. તેમના સંકલન અને આયોજનથી સમગ્ર કાર્યક્રમ વ્યવસ્થિત અને પ્રેરણાદાયી રીતે પાર પડ્યો.
પ્રાકૃતિક કૃષિની નવી લહેર
આ સંમેલન માત્ર એક દિવસનો કાર્યક્રમ નહોતો – તે દ્વારકા અને આસપાસના વિસ્તારોમાં પ્રાકૃતિક કૃષિની નવી લહેરનું આરંભબિંદુ બનશે તેવી આશા વ્યકત કરવામાં આવી. સંમેલન બાદ ખેડૂતોમાં જાગૃતિ અને આત્મવિશ્વાસ વધ્યો છે કે તેઓ હવે પણ પોતે રાસાયણિક ખેતીમાંથી બહાર આવીને સ્વસ્થ અને સત્વભર્યું ખેતમોડેલ વિકસાવી શકે છે.
આભાર વ્યક્ત કરતા સમય રાજ્યપાલશ્રીએ કહ્યું કે, “પ્રાકૃતિક કૃષિ એ ભારતના ભવિષ્યની ખાતરી છે.“
તેમના આવા વચનોએ અને હાજર રહેલા દરેક શિરોમણિગણના સાથ સહકારથી પ્રાકૃતિક કૃષિ હવે એક ખાલી વિચાર નહીં, પરંતુ એક જનઆંદોલન બનવાની દિશામાં આગળ વધી રહી છે.
દેવભૂમિ દ્વારકામાં યોજાયેલ આ સંમેલન એ દર્શાવે છે કે જ્યારે શાસન, સમાજ અને સાંસ્કૃતિક પરંપરા એકસાથે આવે, ત્યારે કેવી રીતે ખેતીના ક્ષેત્રમાં પણ ક્રાંતિ સર્જાઈ શકે છે. આ સંમેલન નવેમ્બર, ડિસેમ્બર કે જૂન જેવી ઋતુઓથી નહીં, પણ ચેતના, ચિંતન અને ચિંતામણિરૂપ માર્ગદર્શનથી ઊભું થયું છે – જે આગામી પેઢીઓ માટે જમીન બચાવવાની આશા છે.
ગુજરાતી કૃષિ સમાચાર અને સરકારી કૃષિ સમાચાર ના લાંબા અનુભવ સાથે ખેતીવાડી ન્યુઝ માહિતી પુરી પાડે છે.