દેશના કૃષિ ક્ષેત્ર માટે એક નવી દિશા નક્કી કરતા પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ પુસામાં આયોજિત વિશાળ કાર્યક્રમ દરમિયાન કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રોને અનેક કિંમતી ભેટો આપી. આ પ્રસંગે તેમના સાથે કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ તેમજ ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ અને રાજ્યમંત્રી શ્રી ભગીરથ ચૌધરી પણ ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.
આ કાર્યક્રમમાં હજારો ખેડૂતો, કૃષિ નિષ્ણાતો, કૃષિ ટેકનોલોજી ક્ષેત્રના ઉદ્યોગપતિઓ અને કૃષિ ક્ષેત્રના સંગઠનોની હાજરી રહી. કાર્યક્રમ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીએ માત્ર યોજનાઓની જાહેરાત જ કરી નથી, પરંતુ ખેડૂતો સાથે સીધી વાતચીત કરીને તેમની મુશ્કેલીઓ, નવીનતાઓ અને ભાવિ આશાઓ વિષે પણ ઊંડાણપૂર્વક ચર્ચા કરી.
જયપ્રકાશ નારાયણ અને નાનાજી દેશમુખને શ્રદ્ધાંજલિ
પ્રધાનમંત્રીએ કાર્યક્રમના આરંભમાં મહાન સમાજસેવકો લોકનાયક જયપ્રકાશ નારાયણ અને નાનાજી દેશમુખની જન્મજયંતિને યાદ કરી. તેમણે કહ્યું કે આ બંને વિભૂતીઓએ ગ્રામ વિકાસ અને સ્વાવલંબન માટે અદ્ભુત કાર્ય કર્યું હતું અને આજની નવી યોજનાઓ પણ તેમની જ પ્રેરણાથી આગળ વધી રહી છે.
પીએમ મોદીએ શરૂ કરી 2 કલ્યાણકારી યોજના
આ કાર્યક્રમનો મુખ્ય આકર્ષણ રહ્યો પ્રધાનમંત્રી દ્વારા શરૂ કરાયેલ બે મહત્વપૂર્ણ યોજનાઓનો પ્રારંભ — પ્રધાન ધન ધાન્ય કૃષિ યોજના (PMDDKY) અને કઠોળ આત્મનિર્ભરતા મિશન.
પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું કે દેશની કૃષિ વ્યવસ્થા માત્ર ખાદ્ય ઉત્પાદનમાં નહીં, પરંતુ ગ્રામિણ વિકાસ, રોજગાર અને આર્થિક વૃદ્ધિમાં પણ મહત્ત્વપૂર્ણ યોગદાન આપે છે.
પ્રધાન ધન ધાન્ય કૃષિ યોજના (PMDDKY)
PMDDKY યોજનાનો હેતુ દેશના મહત્વાકાંક્ષી જિલ્લાઓમાં કૃષિ વિકાસને નવી ઊંચાઈ પર પહોંચાડવાનો છે. આ યોજના હેઠળ ૧૧ મંત્રાલયોની ૩૬ પેટા-યોજનાઓનું સંકલન કરીને એક સંયુક્ત અભિગમ અપનાવવામાં આવશે.
આ યોજનાથી કૃષિ ક્ષેત્રમાં રોકાણ વધશે, ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ વધશે અને ગ્રામિણ ઈકોસિસ્ટમ મજબૂત બનશે. પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું કે આ યોજના ખેડૂતોને ઉપજ પછીના સંચાલનથી લઈને માર્કેટિંગ સુધી સહાય પૂરી પાડશે.
કઠોળ આત્મનિર્ભરતા મિશન
કઠોળનું વધતું વપરાશ અને આયાત પર વધતી નિર્ભરતા ધ્યાનમાં રાખીને પ્રધાનમંત્રીએ કઠોળ આત્મનિર્ભરતા મિશન શરૂ કર્યું. આ મિશનનો હેતુ છે કે દેશ પોતાના કઠોળના ઉત્પાદનમાં સંપૂર્ણપણે આત્મનિર્ભર બને.
પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું કે ભારતીય આહાર સંસ્કૃતિમાં કઠોળનું સ્થાન મહત્વનું છે, અને દેશમાં તેની માંગ ઝડપથી વધી રહી છે. હવે, આ મિશન દ્વારા કઠોળની ખેતી માટે નવી ટેકનોલોજી, બીજ વિકાસ, ખાતર ઉપયોગ અને માર્કેટિંગ સપોર્ટ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે, જેથી આયાત પરની નિર્ભરતા ઘટી શકે.
ખેડૂતો માટે ₹42,000 કરોડના કૃષિ પ્રોજેક્ટ્સ
કાર્યક્રમ દરમિયાન પ્રધાનમંત્રીએ કૃષિ માળખાગત ભંડોળ (AIF), પશુપાલન, મત્સ્યઉદ્યોગ અને ખાદ્ય પ્રોસેસિંગ ક્ષેત્રના ૧,૧૦૦ પ્રોજેક્ટ્સનું ઉદ્ઘાટન અને શિલાન્યાસ પણ કર્યો.
આ પ્રોજેક્ટ્સમાં કુલ ₹42,000 કરોડથી વધુનું રોકાણ થયું છે. આ રોકાણથી ગ્રામિણ વિસ્તારોમાં આધુનિક કોલ્ડ સ્ટોરેજ સુવિધાઓ, પ્રોસેસિંગ યુનિટ્સ, વેરહાઉસ અને લોજિસ્ટિક્સ સેન્ટર ઉભા થશે.
પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું કે “આ પ્રોજેક્ટ્સ ગ્રામિણ અર્થવ્યવસ્થાને નવી તાકાત આપશે અને હજારો યુવાનોને રોજગારના અવસર પૂરા પાડશે.”
ઉત્કૃષ્ટ ખેડૂતો અને FPOનું સન્માન
પ્રધાનમંત્રીએ વિવિધ રાજ્યોના ઉત્કૃષ્ટ ખેડૂતો, ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠનો (FPOs) અને સહકારી સંસ્થાઓનું સન્માન પણ કર્યું.
આ અવસર પર એવા ખેડૂતોને માન આપવામાં આવ્યું જેઓએ ટેકનોલોજી અને નવીનતા દ્વારા કૃષિ ક્ષેત્રમાં અનોખું યોગદાન આપ્યું છે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું કે “આ સન્માન માત્ર વ્યક્તિગત નથી, પરંતુ તે સમગ્ર ખેડૂત સમાજ માટે ગૌરવની બાબત છે.”
ખાતરનાં ભાવ પર નિયંત્રણ અને GST રાહત
કાર્યક્રમ દરમિયાન કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રી શ્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે જણાવ્યું કે સરકાર ખેડૂતો પર કોઈ પણ વધારાનો બોજ ન પડે તેની ચિંતા રાખે છે.
તેમણે કહ્યું કે યુરિયાની થેલી ₹266 અને DAPની થેલી ₹1,350માં ઉપલબ્ધ છે. આ કિંમત જાળવવા માટે સરકાર ભારે સબસિડી આપી રહી છે.
શિવરાજ સિંહે વધુમાં જણાવ્યું કે કૃષિ સાધનો પર GST ઘટાડીને ખેડૂતોને વધુ સસ્તા વિકલ્પો ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યા છે. આ નિર્ણય નાના અને મધ્યમ ખેડૂતો માટે ખૂબ રાહતરૂપ સાબિત થયો છે.
MSP માં ઐતિહાસિક વધારો
કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રીએ જણાવ્યું કે પ્રધાનમંત્રીના માર્ગદર્શન હેઠળ લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) માં વધારો કરવામાં આવ્યો છે.
- ઘઉં માટે ₹160 પ્રતિ ક્વિન્ટલનો વધારો
- ચણા માટે ₹200+ પ્રતિ ક્વિન્ટલ
- મસૂર માટે ₹300 પ્રતિ ક્વિન્ટલ
- સરસવ માટે ₹250 પ્રતિ ક્વિન્ટલ
- કુસુમ માટે ₹600 પ્રતિ ક્વિન્ટલનો વધારો
આ વધારાથી ખેડૂતોની આવકમાં સીધી વૃદ્ધિ થશે અને તેઓ વધુ નફાકારક ખેતી તરફ આગળ વધી શકશે. શિવરાજ સિંહે જણાવ્યું કે “પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ, MSP માત્ર ભાવ નહીં, પરંતુ ખેડૂતો માટે વિશ્વાસનું પ્રતિક બની ગયું છે.”
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ યોજના
શિવરાજ સિંહે જણાવ્યું કે PM-KISAN યોજના હેઠળ અત્યાર સુધીમાં ખેડૂતોના ખાતામાં ₹3.90 લાખ કરોડથી વધુની રકમ સીધી ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી છે.
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ યોજના હેઠળ દેશભરના કરોડો ખેડૂતોને દર વર્ષે ₹6,000ની નાણાકીય સહાય મળી રહી છે. આ યોજના એ વિશ્વની સૌથી મોટી ડિરેક્ટ બેનેફિટ ટ્રાન્સફર યોજના તરીકે ઉભરી છે.
કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ અને વીમા યોજના
કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું કે કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ (KCC) યોજના હેઠળ 2024-25 દરમિયાન ₹10 લાખ કરોડથી વધુની લોન આપવામાં આવી છે, જેમાંથી ₹1.62 લાખ કરોડની વ્યાજ સબસિડી પૂરી પાડવામાં આવી છે.
તે ઉપરાંત પાક વીમા યોજનાથી ખેડૂતોને અત્યાર સુધીમાં ₹1.83 લાખ કરોડનું વળતર મળ્યું છે. આથી કુદરતી આપત્તિઓમાં ખેડૂતોને નાણાકીય સુરક્ષા મળી રહી છે.
FPO — ખેડૂતોનું નવું મોડેલ
શિવરાજ સિંહે જણાવ્યું કે આજે દેશમાં 5.2 મિલિયન ખેડૂતો FPOના શેરધારકો છે. આમાંથી 1,100 FPO કરોડપતિ બન્યા છે, જેમનું કુલ ટર્નઓવર ₹15,000 કરોડથી વધુ છે.
સરકાર આ FPOને બ્રાન્ડિંગ, માર્કેટિંગ અને ટેકનોલોજી સપોર્ટ પૂરો પાડી રહી છે, જેથી તેઓ પોતાનો વ્યવસાય વધારી શકે અને ખેડૂતોની આવકમાં વધારો થાય.
આત્મનિર્ભરતા અભિયાન તરફ આગળ
કાર્યક્રમના અંતે કૃષિ મંત્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે જણાવ્યું કે ભારત હવે માત્ર ખાદ્ય સુરક્ષિત દેશ નહીં, પણ આત્મનિર્ભર અને વિકસિત કૃષિ અર્થવ્યવસ્થા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે.
તેમણે કહ્યું કે “પ્રધાનમંત્રીના વિઝન હેઠળ આપણે સ્વદેશી ઉત્પાદનો અપનાવી રહ્યા છીએ, વૈશ્વિક ધોરણો અપનાવી રહ્યા છીએ અને વિશ્વને બતાવી રહ્યા છીએ કે ભારતીય ખેડૂત કોઈથી ઓછો નથી.”
પ્રધાનમંત્રીનો ખેડૂત માટે સંદેશ
પ્રધાનમંત્રીએ પોતાના સંબોધનમાં જણાવ્યું:
“ખેડૂત માત્ર અન્નદાતા નથી, તેઓ ભારતના વિકાસના મુખ્ય નાયક છે. આપણે એવા તંત્રની રચના કરી રહ્યા છીએ કે જેમાં ખેડૂત ઉત્પાદક અને ઉદ્યોગકાર બંને બની શકે.”
તેમણે ઉમેર્યું કે નવી યોજનાઓથી ગ્રામિણ અર્થતંત્ર વધુ મજબૂત બનશે અને “વિકસિત ભારત 2047”ના વિઝનને સિદ્ધ કરવા કૃષિ ક્ષેત્ર મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.
નવી પહેલથી ઊભા થતા અવસર
પ્રધાનમંત્રી ધન ધાન્ય કૃષિ યોજના અને કઠોળ આત્મનિર્ભરતા મિશન યોજનાઓના અમલથી આગામી વર્ષોમાં કૃષિ ક્ષેત્રમાં અનેક નવા અવસર ઊભા થશે.
વિશેષ કરીને ગ્રામિણ યુવાઓ માટે અગ્રો-પ્રોસેસિંગ, ફૂડ સ્ટોરેજ, સપ્લાય ચેઈન મેનેજમેન્ટ, જૈવિક ખેતી, અને ડિજિટલ કૃષિ ક્ષેત્રોમાં રોજગારી અને ઉદ્યોગના દ્વાર ખુલશે.
સરકારના અંદાજ મુજબ, આ પહેલોથી આવતા પાંચ વર્ષમાં ગ્રામિણ અર્થતંત્રમાં ₹1 લાખ કરોડથી વધુનું નવું રોકાણ શક્ય બનશે.
વિકાસની નવી દિશા તરફ
આ સમગ્ર કાર્યક્રમ એ દર્શાવે છે કે ભારતની કૃષિ નીતિ હવે માત્ર ઉત્પાદન પર નહીં, પરંતુ ગુણવત્તા, મૂલ્યવર્ધન અને વૈશ્વિક સ્પર્ધા તરફ આગળ વધી રહી છે.
પ્રધાનમંત્રીએ અંતમાં જણાવ્યું કે “ખેડૂત સમૃદ્ધ થશે તો જ ભારત વિકસિત બનશે.”
આ રીતે પુસામાં યોજાયેલ આ કાર્યક્રમ માત્ર એક સરકારી ઇવેન્ટ નહોતો, પરંતુ તે દેશના કૃષિ ઈતિહાસમાં એક નવા અધ્યાયની શરૂઆત બની ગયો છે.
ગુજરાતી કૃષિ સમાચાર અને સરકારી કૃષિ સમાચાર ના લાંબા અનુભવ સાથે ખેતીવાડી ન્યુઝ માહિતી પુરી પાડે છે.