Gujarat rain Update (ગુજરાત વરસાદ અપડેટ): ગુજરાતમાં મોન્સુન સીઝન હંમેશા ખેડૂતો, પાણીના સ્ત્રોતો અને સામાન્ય જનજીવન માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ હોય છે. આ વર્ષે પણ બંગાળની ખાડીમાં સક્રિય થયેલી સિસ્ટમ્સને કારણે ગુજરાતમાં સારી વરસાદી પ્રવૃત્તિ જોવા મળી રહી છે. હવામાન નિષ્ણાત શ્રી અશોકભાઈ પટેલ વિગતવાર આગાહી આપતા જણાવ્યું છે કે આવનારા દિવસોમાં ગુજરાતના મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં ભારે તેમજ અતિભારે વરસાદની સંભાવના છે.
બંગાળની ખાડીની સિસ્ટમ્સ
બંગાળની ખાડી ભારતીય મોન્સુન માટે જીવનદાયિ ગણાય છે. અહીંથી ઉદ્ભવતા લો-પ્રેશર સિસ્ટમ્સ પશ્ચિમ અને ઉત્તર પશ્ચિમ દિશામાં આગળ વધતા ગુજરાત સહિત પશ્ચિમ ભારતને વરસાદ અપાવે છે. હાલમાં Northwest Bay of Bengal (NW BoB) પર એક સશક્ત Low Pressure Area (LPA) સર્જાયું છે. આ સિસ્ટમ મોન્સુન ટ્રફ સાથે જોડાઈને પશ્ચિમ તરફ આગળ વધી રહી છે.
લો પ્રેશર એરિયા (LPA)
હાલમાં સક્રિય LPA Northwest Bay of Bengal પર સ્થિતિ ધરાવે છે. આ LPA એક well-marked system છે, એટલે કે તેની અસર આસપાસના મોટા પ્રદેશમાં જોવા મળે છે. આવતા 24 કલાક દરમ્યાન આ સિસ્ટમ ઓડીસ્સા ઉપરથી પશ્ચિમ-ઉત્તર પશ્ચિમ દિશામાં ખસતી જોવા મળશે.
યુએસી (UAC)ની અસર
આ લો પ્રેશર એરિયા સાથે જોડાયેલ Upper Air Cyclonic Circulation (UAC) 7.6 કિમી amsl સુધી વિસ્તરે છે. ખાસ વાત એ છે કે આ UAC ઊંચાઈ સાથે દક્ષિણ-પશ્ચિમ તરફ ઢળે છે, જેના કારણે તેનું પ્રભાવ વધુ વિસ્તૃત બને છે. ગુજરાતમાં વરસાદ લાવવા માટે આવી સિસ્ટમ્સ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે.
ટ્રફ (Trough) સિસ્ટમ
હાલમાં એક trough મધ્ય-ક્ષોદ્રોપોસ્ફેરિક લેવલ્સમાં હાજર છે. તે Lat. 36N / Long. 71E થી South Haryana સુધી ફેલાયેલો છે. આ ટ્રફ 3.1 કિમી થી 5.8 કિમી amsl વચ્ચે અસરકારક છે. ટ્રફ સિસ્ટમ્સ હવામાનમાં અસ્થિરતા લાવીને વરસાદી પ્રવૃત્તિ વધારવામાં સહાયક બને છે.
વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ (WD)
એક નબળો પરંતુ અસરકારક Western Disturbance (WD) પણ હાજર છે. તે upper tropospheric levels માં trough સ્વરૂપે સક્રિય છે. તેનું એક્સિસ Long. 72E અને Lat. 28N આસપાસ જોવા મળે છે અને તે 7.6 કિમી amsl ઊંચાઈએ કાર્યરત છે. આ WD મોન્સુન સિસ્ટમ્સને ટેકો આપી શકે છે.
ગુજરાતમાં વરસાદની સંભાવનાઓ
શ્રી અશોકભાઈ પટેલે 4 થી 9 સપ્ટેમ્બર દરમિયાન ગુજરાત માટે આગાહી આપતા જણાવ્યું છે કે:
- રાજ્યના અનેક વિસ્તારોમાં ભારે થી અતિભારે વરસાદ સીમિત વિસ્તારોમાં પડશે.
- કેટલાક દિવસોમાં હળવો થી મધ્યમ વરસાદ પણ વ્યાપક રીતે (51% થી 75% વિસ્તારમાં) વરસી શકે છે.
- કેટલીક જગ્યાએ સતત વરસાદને કારણે પાણી ભરાવાની સ્થિતિ પણ ઉભી થઈ શકે છે.
ગુજરાતમાં વરસાદની માત્રા
ગુજરાતના વિવિધ વિસ્તારોમાં પડનારા વરસાદની માત્રા અંગે અંદાજ આપતા તેમણે કહ્યું છે:
- 40 થી 60 ટકા વિસ્તારમાં 50 થી 100 મીમી વરસાદ પડી શકે છે.
- 30 ટકા વિસ્તારમાં 100 થી 200 મીમી વરસાદ થવાની શક્યતા છે.
- 30 ટકા વિસ્તારોમાં વરસાદની માત્રા 50 મીમીથી ઓછી રહી શકે.
- એકલદોકલ જગ્યાએ 200 મીમીથી વધુ વરસાદ પણ નોંધાઈ શકે છે.
ગુજરાત વરસાદ આગાહી
સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં પણ સિસ્ટમ્સની અસર જોવા મળશે:
- અમુક દિવસોમાં ભારે અને અતિભારે વરસાદ સીમિત વિસ્તારોમાં થશે.
- ઘણા વિસ્તારોમાં હળવો થી મધ્યમ વરસાદ છૂટો-છવાયો થી વ્યાપક (26% થી 75% વિસ્તારમાં) વરસી શકે છે.
- 40 થી 60 ટકા વિસ્તારોમાં 65 થી 75 મીમી, 30 ટકા વિસ્તારોમાં 75 થી 150 મીમી, જ્યારે 30 ટકા વિસ્તારોમાં 35 મીમીથી ઓછો વરસાદ રહેવાની શક્યતા છે.
- એકલદોકલ સ્થળે 200 મીમીથી વધુ વરસાદ પણ પડી શકે છે.
ખેડૂતો માટે માર્ગદર્શિકા
- ખેડૂતોને સલાહ આપવામાં આવે છે કે આવતા કેટલાક દિવસોમાં ભારે વરસાદની શક્યતા હોવાથી:
- પાકમાં પાણી ભરાવા ના દેવા માટે નાળાઓની વ્યવસ્થા રાખવી.
- તૈયાર પાકને તાત્કાલિક કાપણી કરીને સુરક્ષિત સ્થળે સંગ્રહ કરવો.
- ખાતર, દવા અથવા અન્ય ઇનપુટ્સનો ખર્ચાળ ઉપયોગ હાલ ટાળવો.
- પશુપાલકોને પણ પોતાના પશુઓને સુરક્ષિત શેડમાં રાખવા તેમજ પૂરતી ખોરાક-પાણીની વ્યવસ્થા કરવા જણાવાયું છે.
સામાન્ય જનતા માટે માર્ગદર્શિકા
- ભારે વરસાદ દરમ્યાન અનાવશ્યક મુસાફરી ટાળવી.
- નદી-નાળા, અંડરબ્રિજ અથવા પાણી ભરાયેલા વિસ્તારોમાં ન જવું.
- વીજળી પડવાની સંભાવના હોય ત્યારે ખુલ્લા મેદાનમાં ઉભા ન રહેવા.
બંગાળની ખાડીમાં સર્જાયેલી સશક્ત સિસ્ટમ, તેની સાથે જોડાયેલા UAC, ટ્રફ અને વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સને કારણે ગુજરાતમાં સપ્ટેમ્બર આરંભમાં સારો વરસાદ થવાની શક્યતા છે. મધ્ય, ઉત્તર અને દક્ષિણ ગુજરાત ઉપરાંત સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં પણ વરસાદી પ્રવૃત્તિ સક્રિય રહેશે. ખેડૂતો અને સામાન્ય જનતાએ સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે, કારણ કે કેટલાક વિસ્તારોમાં અતિભારે વરસાદને કારણે પાણી ભરાવાની કે પૂર જેવી પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ શકે છે.
ગુજરાત વેધરના નવીનતમ બ્લોગ લેખો. હવામાન નિષ્ણાંત અશોકભાઈ એમ. પટેલ દ્વારા પ્રકાશિત.