Gujarat Rain Update (ગુજરાત વરસાદ અપડેટ, વરસાદની આગાહી તારીખ): ગુજરાતમાં વરસાદી ચેતવણી: 27 થી 31 ઓક્ટોબર સુધી સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છમાં મોનસૂન જેવો માહોલ, અરબી સમુદ્ર અને બંગાળ ખાડીની સિસ્ટમ્સ ગુજરાત માટે લાવી શકે અણધાર્યો વરસાદ પડશે.
આવતા દિવસોમાં ગુજરાત માટે આકાશ ફરી એકવાર ભારે વાદળોથી ઢંકાઈ શકે છે. હવામાન નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે અરબી સમુદ્ર અને બંગાળ ખાડી બંને તરફથી ઊભી થયેલી હવામાનિક સિસ્ટમ્સ રાજ્યના વાતાવરણમાં મોટો ફેરફાર લાવી શકે છે. ખાસ કરીને 27 થી 31 ઓક્ટોબર વચ્ચે સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છ અને ગુજરાતના વિવિધ વિસ્તારોમાં હળવાથી લઈને અતિ ભારે વરસાદ થવાની શક્યતા દર્શાવવામાં આવી છે.
વેધર એનાલીસ્ટ શ્રી અશોકભાઈ પટેલના જણાવ્યા મુજબ, પૂર્વ મધ્ય અરબી સમુદ્ર ઉપરના ડિપ્રેશન અને બંગાળ ખાડી ઉપર બનેલા ચક્રવાત “MONTHA” બંનેની સંયુક્ત અસર ગુજરાતના વાતાવરણને અસર કરશે. આ પરિસ્થિતિને કારણે રાજ્યમાં ઝપાટાદાર પવન, વીજળી સાથેના ગાજવીજ વાળા વાદળો, તેમજ કેટલીક જગ્યાએ ભારે થી અતિ ભારે વરસાદ જેવી સ્થિતિ સર્જાઈ શકે છે.
ગુજરાત પર ચક્રવાત “MONTHA”નો ખતરો
બંગાળ ખાડી ઉપર બનેલો ચક્રવાત “MONTHA” (ઉચ્ચાર – મોન-થા) હાલમાં દક્ષિણપશ્ચિમ અને પશ્ચિમ મધ્ય બંગાળ ખાડી ઉપર સક્રિય છે.
આ સિસ્ટમ 26 ઓક્ટોબરની મધરાતે ડીપ ડિપ્રેશનમાંથી વિકસીને એક સાયક્લોનિક સ્ટોર્મ બની ગઈ હતી.
27મીની સવારે 05:30 કલાકે ચક્રવાત 12.2° અક્ષાંશ અને 85.3° રેખાંશની આસપાસ કેન્દ્રિત હતો — એટલે કે આશરે 620 કિ.મી. દક્ષિણ-દક્ષિણપૂર્વ કાકીનાડાથી અને 650 કિ.મી. વિશાખાપટ્ટણમથી દૂર.
હવામાન વિભાગના અનુમાન મુજબ, આ ચક્રવાત આગામી 12 કલાકમાં વધુ તીવ્ર બનીને Severe Cyclonic Stormમાં પરિવર્તિત થશે.
તેના બાદ, 28મી ઓક્ટોબર સાંજે અથવા રાત્રે તે આંધ્ર પ્રદેશના કિનારે — મચ્છિલીપટ્ટણમ અને કાલિગાપટ્ટણમ વચ્ચે — આશરે 90થી 100 કિ.મી./કલાકની પવન ઝડપ સાથે અડફેટ મારવાની સંભાવના છે.
આ ચક્રવાત સીધો ગુજરાત તરફ નહીં આવે, પરંતુ તેનું મધ્યમ સ્તરનું વાદળીય આવરણ અને દક્ષિણ તરફથી પ્રવેશતા ભેજયુક્ત પવનપ્રવાહો અરબી સમુદ્રના ડિપ્રેશન સાથે સંકલિત થઈને રાજ્યના વાતાવરણમાં અસ્થિરતા પેદા કરશે.
ગુજરાત અરબી સમુદ્રનું ડિપ્રેશન
તે જ સમયે, પૂર્વ મધ્ય અરબી સમુદ્ર ઉપર એક ડિપ્રેશન સક્રિય છે, જે છેલ્લા છ કલાકમાં આશરે 20 કિ.મી./કલાકની ઝડપે ઉત્તર-ઉત્તરપૂર્વ દિશામાં આગળ વધ્યું છે.
27મી ઓક્ટોબર સવારે 05:30 કલાકે તે 16.1° અક્ષાંશ અને 66.8° રેખાંશની આસપાસ કેન્દ્રિત હતું,
આશરે 720 કિ.મી. પશ્ચિમ-દક્ષિણપશ્ચિમ મુંબઈથી અને 660 કિ.મી. દક્ષિણપશ્ચિમ સૌરાષ્ટ્ર કિનારાથી દૂર.
હવામાન મોડેલ્સ સૂચવે છે કે આ સિસ્ટમ આગામી 24 કલાકમાં ઉત્તરપૂર્વ દિશામાં આગળ વધશે — એટલે કે ગુજરાતના દક્ષિણ અને સૌરાષ્ટ્રના હવામાન ઉપર તેની અસર વધશે.
આ ડિપ્રેશન સાથે જોડાયેલ અપર એર સાયકલોનીક સરક્યુલેશન (UAC) ઉત્તરપૂર્વ અરબી સમુદ્રથી લઈને દક્ષિણ ગુજરાત અને પશ્ચિમ મધ્યપ્રદેશ સુધી ફેલાયેલું છે, જે આશરે 1.5 કિ.મી.થી 3.1 કિ.મી. ઊંચાઈએ સક્રિય છે.
ગુજરાત વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ પ્રવાહ
આ આખી પ્રક્રિયામાં એક મહત્વનો ભાગ છે વેસ્ટર્ન ડિસ્ટર્બન્સ — જે હાલમાં 5.8 કિ.મી. ઊંચાઈએ, આશરે 61° રેખાંશ અને 28° અક્ષાંશ આસપાસ ફેલાયેલો છે.
આ પશ્ચિમ દિશાનો ત્રોફ ગુજરાતના ઉત્તર ભાગ તરફથી ભેજયુક્ત પવનપ્રવાહ સાથે જોડાઈ રહ્યો છે.
જ્યારે દક્ષિણ તરફથી અરબી સમુદ્રની ભેજભરી હવા પ્રવેશી રહી છે, ત્યારે ઉત્તર દિશાથી ઠંડો અને શુષ્ક હવા પ્રવાહ મળી રહ્યો છે.
આ બન્ને હવા પ્રવાહો વચ્ચેની અથડામણને કારણે કન્વેક્ટિવ વાદળો, વીજળી સાથેના ગાજવીજ, તથા વરસાદી પ્રવૃત્તિઓ વધશે.
ગુજરાત વર્તમાન હવામાન પરિસ્થિતિ
ગુજરાતમાં હાલ મધ્ય અને ઉપર સ્તરે ઘનવાદળો ફેલાયેલા છે.
ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર, દક્ષિણ ગુજરાત અને કચ્છના કેટલાંક વિસ્તારોમાં હળવેથી મધ્યમ વરસાદ નોંધાયો છે.
25મી અને 26મી ઓક્ટોબર દરમિયાન કેટલાક વિસ્તારોમાં 64.5 થી 115.5 મી.મી. સુધી વરસાદ નોંધાયો હતો, જે આ સમયગાળાના માટે નોંધપાત્ર ગણાય છે.
આ પરિસ્થિતિ હજી ચાલુ રહેવાની શક્યતા છે.
આવતા દિવસોમાં વધુ ભેજયુક્ત પવન ગુજરાત તરફ પ્રવેશે તેવી સંભાવના છે, જેના કારણે વરસાદી સિસ્ટમ વધુ મજબૂત બનશે.
અશોકભાઈ પટેલની આગાહી: પાંચ દિવસ
વેધર એનાલીસ્ટ અશોકભાઈ પટેલના મુજબ,
27 થી 31 ઓક્ટોબર 2025 દરમિયાન ગુજરાત રાજ્યમાં નીચે મુજબની હવામાનિક પરિસ્થિતિ શક્ય છે:
- છૂટાછવાયા થી વ્યાપક હળવાથી મધ્યમ વરસાદ (2.5 થી 64.4 મી.મી.) મોટાભાગના વિસ્તારોમાં.
- સીમિત વિસ્તારોમાં ભારે થી અતિ ભારે વરસાદ (64.5 થી 115.5 મી.મી.) ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં.
- વીજળી અને ગાજવીજ સાથેના વાદળો, ખાસ કરીને બપોર બાદ અને સાંજના સમયે.
- પવનની ગતિ 30 થી 45 કિ.મી./કલાક સુધી પહોંચે, ખાસ કરીને કિનારાવર્તી વિસ્તારોમાં.
આ સમયગાળામાં પશ્ચિમ કિનારાના જિલ્લાઓ જેમ કે દ્વારકા, પોરબંદર, જામનગર, જુનાગઢ, રાજકોટ, મોરબી, ભરૂચ, અને સુરતમાં વરસાદી પ્રવૃત્તિ વધુ નોંધાય તેવી શક્યતા છે.
અરબી સિસ્ટમના અણધાર્યા પરિણામ
વિશ્વના અનેક હવામાન મોડેલ્સ — જેમ કે ECMWF, GFS, IMD-GFS અને ICON — અરબી સમુદ્રની સિસ્ટમ અંગે રસપ્રદ સંકેતો આપી રહ્યા છે.
આ મોડેલ્સ મુજબ, આ ડિપ્રેશન આગામી દિવસોમાં દિશા બદલી શકે છે અને તેની અસ્થિર ચાલને કારણે
તે ગુજરાતના પશ્ચિમ કિનારે ભેજયુક્ત લહેરો લાવી શકે છે.
જોકે આ સિસ્ટમ્સ હજી સૌરાષ્ટ્ર કિનારાથી ઘણા અંતરે છે, તેમ છતાં તેના કારણે
વાદળોનો પ્રસરણ વિસ્તાર મોટો થઈ રહ્યો છે,
અને ઉપરના સ્તરના હવા પ્રવાહોમાં તીવ્ર ફેરફાર થઈ રહ્યો છે.
આથી વરસાદનું વિતરણ અનિયમિત રહી શકે છે — કેટલાક વિસ્તારોમાં ભારે વરસાદ, તો અન્યત્ર ફક્ત છાંટા.
ગુજરાત હવામાનમાં અસ્થિરતા: ચેતવણી
આ સમયગાળા દરમિયાન હવામાન અસ્થિર રહેવાની શક્યતા હોવાથી
ખેડૂતો અને માછીમારોને ખાસ સાવચેત રહેવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.
- ખેડૂતો માટે સલાહ:
- હાલ પાક કાપણી કે ખેતરનાં ખુલ્લા કાર્યો ટાળવા.
- પાક માટે નિકાશ વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત રાખવી.
- કપાસ, જમીનફળ, અને શાકભાજી જેવા પાકોમાં પાણી ભરાવાને રોકવા નાની નાળીઓ ખોલવી.
- વીજળીની શક્યતા હોવાથી ખેતરમાં ધાતુના સાધનોનો ઉપયોગ ટાળવો.
- માછીમારો માટે ચેતવણી:
- અરબી સમુદ્રમાં આગામી દિવસોમાં સમુદ્ર ઉથલ-પાથલ રહેવાની શક્યતા હોવાથી સમુદ્રમાં ન જવા સૂચના આપવામાં આવી છે.
- કિનારાવર્તી વિસ્તારોમાં પવનની ઝડપ વધવાથી તરંગો ઉંચા ઉઠી શકે છે, તેથી માછીમાર નૌકાઓને બંદરો પર રોકી રાખવાની સલાહ છે.
અશોકભાઈ પટેલ સંદેશ
અશોકભાઈ પટેલ સહિતના વેધર એનાલિસ્ટોનું માનવું છે કે હાલની સિસ્ટમ્સ એકબીજાથી જોડાઈને ગુજરાત માટે અણધાર્યો વરસાદી માહોલ પેદા કરી શકે છે. તેમણે ચેતવણી આપી છે કે —
“હાલની અરબી સમુદ્રની સિસ્ટમ પર મીડિયાએ ઓછું ધ્યાન આપ્યું છે, પરંતુ તેના પ્રભાવને હળવાશથી લેવું યોગ્ય નહીં ગણાય.
બંગાળ ખાડીનો ચક્રવાત ‘MONTHA’ ભેજયુક્ત હવા ગુજરાત તરફ ધકેલી રહ્યો છે, જેના કારણે સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છમાં આવતા દિવસોમાં ભારે વરસાદની શક્યતા છે.”
ગુજરાત હવામાનમાં ફેરફારના સંકેત
રાજ્યના અનેક વિસ્તારોમાં આજે બપોરથી જ આકાશમાં ઘનવાદળો દેખાવા લાગ્યા છે.
હવામાન વિભાગ મુજબ,
આકાશ મોટાભાગે વાદળછાયું રહેશે,
અને કેટલીક જગ્યાએ ઝપાટાદાર પવન સાથે છાંટા કે વીજળીવાળો વરસાદ પડી શકે છે.
વિશેષ કરીને સૌરાષ્ટ્રના દરિયાકિનારાના વિસ્તારોમાં સાંજના સમયગાળામાં ગાજવીજવાળા વાદળો બનવાની શક્યતા છે.
ગુજરાત આગામી દિવસોમાં વરસાદની સ્થિતિ
| તારીખ | હવામાનની શક્યતા | મુખ્ય અસરગ્રસ્ત વિસ્તારો |
|---|---|---|
| 27 ઑક્ટોબર | છૂટાછવાયા વરસાદ, વીજળી સાથેના વાદળો | દક્ષિણ સૌરાષ્ટ્ર, દક્ષિણ ગુજરાત |
| 28 ઑક્ટોબર | હળવેથી મધ્યમ વરસાદ, ગાજવીજ | સૌરાષ્ટ્ર, કચ્છ |
| 29 ઑક્ટોબર | ભારે વરસાદની શક્યતા | કચ્છ, રાજકોટ, જામનગર |
| 30 ઑક્ટોબર | અતિ ભારે વરસાદ સંભાવના | સૌરાષ્ટ્રના આંતરિક વિસ્તાર |
| 31 ઑક્ટોબર | વરસાદી પ્રવૃત્તિ ધીમે ધીમે ઘટે | ઉત્તર ગુજરાત, કિનારાવર્તી વિસ્તાર |
હવામાન વિભાગની સૂચના
વેધર એનાલિસ્ટો કહે છે કે સ્થાનિક સ્તરે લોકો સોશિયલ મીડિયા કે અફવાઓ પર આધાર રાખવાને બદલે
ભારતીય હવામાન ખાતા (IMD) અને રાજ્ય સરકારના અધિકૃત બુલેટિન પર નિર્ભર રહે.
કોઈપણ પ્રકારના ચક્રવાત કે ભારે વરસાદ અંગેની ચેતવણી સત્તાવાર સ્તરે પ્રકાશિત થશે,
અને તે મુજબ જ નિર્ણય લેવો જોઈએ.
“હવામાન પ્રકૃતિની અનિશ્ચિતતા ધરાવે છે. વૈજ્ઞાનિક મોડેલ્સ મદદરૂપ બને છે, પરંતુ અંતિમ નિર્ણય માટે હંમેશા સત્તાવાર માહિતી પર વિશ્વાસ કરવો જોઈએ,”
અશોકભાઈ પટેલ
આવતા પાંચ દિવસો ગુજરાત માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. એક બાજુ બંગાળ ખાડી ઉપર તીવ્ર ચક્રવાત “MONTHA” વિકસતો જાય છે, અને બીજી બાજુ અરબી સમુદ્ર ઉપરનું ડિપ્રેશન ભેજ અને વાદળોનું પ્રવાહ ગુજરાત તરફ લાવી રહ્યું છે. આ બંને સિસ્ટમ્સ વચ્ચેના સંકલનને કારણે રાજ્યમાં વરસાદી માહોલ મોનસૂન જેવો બની શકે છે. હાલના અનુમાન પ્રમાણે,
- વરસાદની સૌથી વધુ અસર સૌરાષ્ટ્ર અને કચ્છ વિસ્તારમાં,
- દક્ષિણ ગુજરાતમાં છૂટાછવાયા વરસાદ,
અને ઉત્તર ગુજરાતમાં અંતિમ દિવસો સુધી મધ્યમ છાંટા રહેવાની શક્યતા છે.
હવામાનની આ અણધારેલી પરિસ્થિતિથી ખેડૂતો, માછીમારો અને સામાન્ય નાગરિકોએ સતર્ક રહેવું જરૂરી છે.
રાજ્યના લોકો માટે મુખ્ય સંદેશ સ્પષ્ટ છે — “પ્રકૃતિને અવગણશો નહીં; સુરક્ષા પ્રથમ.”
સાવચેતીઃ સ્ટોર્મ કે હવામાન અંગે ની માહિતી માટે ભારતીય હવામાન ખાતા/ગવર્મેન્ટ ના બુલેટીન/ સુચના પર નિર્ભર રહેવું.
ગુજરાત વેધરના નવીનતમ બ્લોગ લેખો. હવામાન નિષ્ણાંત અશોકભાઈ એમ. પટેલ દ્વારા પ્રકાશિત.